“DEHB nedir?” sorusuna yanıt ararken, öncelikle bu bozukluğun(farklılığın) bireylerin hayatında nasıl yer aldığını anlamak önemlidir. DEHB, genellikle çocuklukta ortaya çıkar ve bazı bireylerde yetişkinlikte de devam eder. Bu durum, bireyin dikkatini toplamakta zorlandığı, sabırsız olduğu ya da aşırı hareketli olduğu anlamına gelebilir. Ancak, bu özellikler her zaman olumsuz bir çerçevede değerlendirilmemelidir.
DEHB, yalnızca bir “dikkat eksikliği” veya “hiperaktivite bozukluğu” olarak algılanmamalıdır. Bu durum, beynin farklı çalışmasının bir sonucudur ve bu farklılık, yaratıcı düşünme, problem çözme ve enerji dolu bir hayat sürme gibi pozitif özellikler de barındırabilir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), bireyin dikkatini sürdürememesi, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi belirtilerle kendini gösteren nörogelişimsel bir durumdur. Bu bozukluk(farklılık), bireyin hayatının farklı alanlarını etkileyerek, sosyal ilişkilerden iş hayatına kadar geniş bir yelpazede zorluklara neden olabilir. Ancak, doğru farkındalık ve yönetimle bu özellikler bir avantaja dönüşebilir.
DEHB’in Belirtileri
Bu belirtiler, bireyin hayatının birden fazla alanında gözlemlenmelidir. Sadece bir ortamda ortaya çıkan belirtiler genellikle başka faktörlerden kaynaklanır.
Dikkat Eksikliği Belirtileri
- Görevler sırasında dikkat kaybı yaşama ve ayrıntılara odaklanamama.
- Kendisine doğrudan konuşulduğunda bile dinlemiyormuş gibi görünme.
- Yönergeleri takip etmekte zorluk çekme ve görevleri tamamlayamama.
- Günlük eşyaları kaybetme ve unutkanlık.
Hiperaktivite Belirtileri
- Eller ve ayaklarda sürekli hareketlilik veya oturulan yerde kıpırdanma.
- Uygunsuz yerlerde koşuşturma ya da hareket etme ihtiyacı.
- Dinlenme etkinliklerine katılmakta zorluk çekme.
- Sürekli konuşma ve enerji dolu bir yapıya sahip olma.
Dürtüsellik Belirtileri
- Sorular tamamlanmadan cevap verme.
- Sıra beklemede güçlük.
- Başkalarının sözünü kesme veya oyunlarına müdahale etme.
DEHB’in Hayata Etkileri
DEHB, bireylerin sosyal, akademik ve profesyonel yaşamında belirgin etkiler yaratabilir. Çocuklukta derslere odaklanamama, arkadaşlık kurmada zorluk gibi durumlar yaşanabilirken, yetişkinlikte bu belirtiler iş yerinde görevleri yerine getirme veya ilişkilerde sabır gösterme zorlukları olarak kendini gösterebilir.
Ancak, bu zorlukların yanında DEHB bireylerine özgü güçlü yönler de vardır. Yaratıcılık, yüksek enerji, hızlı problem çözme yeteneği ve yenilikçi düşünme bu güçlü yönlerden sadece birkaçıdır.
DEHB ve Sosyal Hayat
DEHB’li bireyler genellikle “farklı” olarak algılanır. Çocukken sınıf arkadaşları tarafından dışlanma, yetişkinlikte ise iş arkadaşları tarafından yanlış anlaşılma gibi durumlarla karşılaşabilirler. Ancak, bu farklılıklar bireyin öz güvenini güçlendirmek ve kendi yeteneklerini fark etmek için bir fırsat olabilir.
DEHB ve İş Hayatı
DEHB, bireyin kariyer yolculuğunda farklı etkiler yaratabilir. Örneğin, monoton işlerde zorlanan bir DEHB’li, yaratıcı ve dinamik işlerde başarı gösterebilir. Kariyer değiştirme sıklığı, bazıları tarafından “istikrarsızlık” olarak algılansa da, aslında bireyin kendi potansiyeline ulaşma çabasının bir göstergesidir.
DEHB ile Yaşam: Avantajlar ve Farkındalık
DEHB, bireyin hayatta karşılaştığı zorlukların yanı sıra birçok fırsat da sunabilir. Bu durumun bir engel olarak değil, bir yetenek olarak görülmesi fark yaratır. Kendimden yola çıkarak, bu farkındalığa ulaşmanın kolay olmadığını söyleyebilirim. Çocukluktan yetişkinliğe, DEHB’in hayata etkileriyle mücadele ederek, bu durumu kabul etmenin ve doğru bir şekilde yönetmenin önemini öğrendim.
DEHB’li bireylerde şu olumlu özellikler sıkça gözlemlenir:
- Yüksek enerji seviyeleri, tükenmeyen bir çalışma isteği.
- Yaratıcılık ve özgün düşünme yeteneği.
- İnsan ilişkilerinde sıcak kanlılık ve espri yeteneği.
- Zor durumlarda hızlı karar alabilme ve riskleri yönetebilme becerisi.
Bu özellikler, doğru bir şekilde değerlendirildiğinde bireylerin hayatta başarıya ulaşmasına katkı sağlar.
DEHB ile Baş Etme Stratejileri
DEHB yönetimi, bireyin kendini tanıması ve güçlü yönlerini keşfetmesiyle başlar. İşte bazı etkili stratejiler:
Kendi Farkındalığınızı Artırın
DEHB’inizin nasıl çalıştığını anlamak, onunla başa çıkmanın ilk adımıdır. Hangi durumlarda dikkatinizi toplamakta zorlandığınızı ve hangi koşullarda en iyi performansı gösterdiğinizi belirlemek önemlidir.Hedef Belirleyin
DEHB, bazen bireylerin büyük hedefler belirlemesini engelleyebilir. Ancak, küçük ve ulaşılabilir hedefler koymak, başarı hissi yaratır ve motivasyonu artırır.Çevrenizi Düzenleyin
Dağınık bir çevre, DEHB’li bireyler için dikkat dağıtıcı olabilir. Çalışma alanınızı organize ederek dikkatinizi toplamanız kolaylaşabilir.Destek Alın
DEHB ile mücadelede yalnız değilsiniz. Benzer deneyimlere sahip bireylerden veya profesyonel bir DEHB koçundan destek almak, bu süreçte size rehberlik edebilir.Güçlü Yönlerinize Odaklanın
DEHB’in yaratıcı ve enerjik yanlarını keşfetmek, bu durumu avantaja çevirebilir. Kendinizi ifade edebileceğiniz alanlar bulun ve bu alanlarda gelişim gösterin.
Sonuç
DEHB, zorluklar kadar fırsatlar da sunan bir nörogelişimsel durumdur. Bu durumun farkına varmak, bireyin kendisini daha iyi anlamasını ve hayatında olumlu değişiklikler yapmasını sağlar. DEHB nedir sorusuna cevap ararken, yalnızca zorluklara değil, aynı zamanda getirdiği güçlü yanlara da odaklanmalıyız.
Unutmayın, DEHB bir eksiklik değil, doğru yönetildiğinde bireyi benzersiz yapan bir farklılıktır. Hayatınızı bu perspektiften değerlendirerek, kendinize ve başkalarına ışık tutabilirsiniz.
